Muzeum Techniczne
Gór Izerskich

Czeska część Gór Izerskich nadal pozostaje relatywnie rzadko odwiedzana przez polskich turystów. Być może wynika to ze słabej jak dotąd promocji tego obszaru (ostatnio przygotowano co prawda wspólnie ze Świeradowem-Zdrojem ciekawe materiały promocyjne, ale wcześniej tego typu inicjatyw brakowało). Z reguły z tej części Sudetów kojarzymy położone nieco dalej miasta: Frýdlant z ogromnym, wielokrotnie przebudowywanym i powiększanym zamkiem, z którym związany jest słynny Albrecht z Valdštejna, oraz Liberec z neorenesansowym ratuszem, najstarszym w Republice Czeskiej ogrodem zoologicznym i górującą nad zabudowaniami górą Ješted (1012 m n.p.m.) z wieżą telewizyjną. Okazuje się jednak, że także znacznie bliżej polsko-czeskiej granicy można znaleźć wiele atrakcyjnych miejsc, z których kilka postaram się przybliżyć w najbliższych numerach „Sudetów”. Również w naszym czasopiśmie czeska część Gór Izerskich nie pojawiała się jak dotąd zbyt często, choć – z drugiej strony – w ostatnich numerach w cyklu „Z geomorfologii Sudetów” można było przeczytać m.in. o wodospadach powstałych na stromych stokach opadających na północ, w kierunku Hejníc i Bílego Potoku („Sudety” 4/2015) czy o formach skałkowych, przy czym położonych już na czeskim Pogórzu Izerskim („Sudety” 5/2015 i 2/2016). Obszar ten przyciąga zarówno walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi (krawędziowe fragmenty zbudowane z granitów przypominają niektóre z bardziej atrakcyjnych części Rudaw Janowickich, liczne są punkty widokowe), jak i kulturowymi (ciekawe kościoły, w tym ośrodek pielgrzymkowy w Hejnicach, ślady po dawnej działalności człowieka, m.in. produkcji szkła, zabudowa uzdrowiskowa w Lazniach Libverda, Jablonec nad Nisou słynący z produkcji biżuterii). W tym numerze zaprezentowana zostanie jedna z atrakcji należących do drugiej kategorii – Muzeum Techniczne Gór Izerskich (czes. Jizerskohorské Technické Muzeum) we wsi Bílý Potok położonej u południowo-zachodnich podnóży Smrku (1124 m n.p.m.), na wschód od Hejnic.

Muzeum powstało relatywnie niedawno i nie stało się jeszcze sztandarowym celem turystów. Jednak ze względu na zgromadzone eksponaty, jego siedzibę – zabytkową przędzalnię z początku XX w. – oraz pasję założycieli i jednocześnie przewodników (jest to bowiem placówka prywatna) warte jest odwiedzenia. Zainteresuje zwłaszcza miłośników techniki, choć i na laiku spore wrażenie zrobią przestronne wnętrza zakładu i skomplikowane urządzenia, tym bardziej że są w większości związane z historią regionu. Placówka czynna jest praktycznie przez cały rok, przy czym bardziej regularne godziny otwarcia obowiązują w okresie od maja do października (zamknięte tylko w poniedziałki, wejścia co godzinę), zaś w innych miesiącach obiekt można zwiedzać jedynie w weekendy lub po wcześniejszym uzgodnieniu. Jadąc od strony Frýdlantu i Hejnic, trzeba dobrze wypatrywać drogowskazów, gdyż zjazd z głównej drogi znajduje się kilkaset metrów przed fabryką (należy skręcić w lewo około 600 m za początkiem Bílego Potoku i wyremontowanym mostem na rzece Smědá). Udając się z kolei z Harrachova lub Desnej (trzeba pamiętać, że odcinek szosy przekraczający Góry Izerskie zimą jest zamknięty), najpierw – po prawej stronie – zobaczymy potężną bryłę przędzalni, a dopiero potem dotrzemy do skrętu. Bezpośrednio przy fabryce przebiega czerwony szlak pieszy ze Smědavy w najwyższych partiach Gór Izerskich do Bílego Potoku, zaś w pobliżu – żółty szlak pieszy z Paličníka (972 m n.p.m., łatwo tu dojść ze Smrku i Stogu Izerskiego) przez Bílý Potok do Hejnic. Zwiedzanie trwa niecałą godzinę i odbywa się wyłącznie w grupach z przewodnikiem (w języku czeskim, ewentualnie – po wcześniejszym zgłoszeniu – angielskim), ale jest czas, by dokładnie przyjrzeć się eksponatom.

[...]

Tekst i zdjęcia Kryzsytof Kołodziejczyk

Cały tekst w „Sudetach” nr 3/167 maj-czerwiec 2017