Odradzanie się winiarstwa
w Sudetach i na Przedgórzu Sudeckim

Od kilkunastu lat można w Polsce zaobserwować wzrost zainteresowania winem i kulturą winiarską. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w licznie zakładanych winnicach. Rozwojowi winiarstwa sprzyjają zmiany klimatyczne, ale równie istotne były nowelizacje prawa dotyczącego wyrobu i sprzedaży polskiego wina oraz liczne dostępne programy unijne wspierające branżę winiarską. Według ewidencji Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w marcu 2020 r. w Polsce były zarejestrowane 294 winnice, które wprowadziły swoje wina do sprzedaży. Ich powierzchnia zajmuje łącznie 469 hektarów. Dziesięć lat wcześniej – w 2009 r. zarejestrowanych było tylko 20 producentów wina, a powierzchnia upraw winorośli, z których dokonywano zbioru winogron, wynosiła 37 ha, co oznacza ponaddziesięciokrotny wzrost liczby winnic w Polsce w ciągu dekady. Wiele nowych winnic założono w województwach lubuskim, małopolskim i podkarpackim, ale do grupy znanych i rozpoznawalnych polskich winnic dołączyły także winnice dolnośląskie, a wśród nich te położone w niższych partiach Sudetów i na Przedgórzu Sudeckim.
Tradycje uprawy winorośli na Dolnym Śląsku, podobnie jak na innych obszarach współczesnej Polski, sięgają czasów średniowiecza. Winnice były zakładane przeważnie przez zakonników, zwłaszcza cystersów, początkowo głównie w pobliżu klasztorów, a później w innych dogodnych miejscach, także w pobliżu miast. O tradycjach winiarskich mogą świadczyć nazwy własne typu Winna Góra, Winne Wzgórze lub Winnica, a także motywy winorośli pojawiające się w herbach i symbolach miejscowości.

Ze źródeł historycznych wynika, że ochłodzenie i zwilgotnienie klimatu, które nastąpiło na przełomie wieku XV i XVI, wpłynęło na zmniejszenie areału upraw winnej latorośli. W czasach Królestwa Pruskiego próbowano odnowić produkcję wina na terenie Dolnego Śląska, jednak tutejsze winnice nie były w stanie sprostać konkurencji ze strony producentów znacznie tańszych i cieszących się większym uznaniem win z innych regionów. Szacuje się, że tuż przed II wojną światową łączna powierzchnia upraw winorośli na terenie Dolnego Śląska wynosiła około 200 hektarów. W okresie wojny całkowicie zaniechano uprawy winorośli, a po jej zakończeniu nie kontynuowano dawnych tradycji. Nowi mieszkańcy Dolnego Śląska, którzy przybyli z terenów bez winiarskich tradycji, nie mieli odpowiedniej wiedzy i umiejętności związanych z uprawą winorośli i produkcją wina. W latach 70. i 80. XX w. winorośl sadzono jedynie hobbystycznie w przydomowych ogródkach, a wino produkowano wyłącznie na własne potrzeby.

[...]

Czytaj dalej w „Sudety" nr 3/174 listopad-grudzień 2020

Tekst: Edyta Pijet-Migoń
Fotografie: Edyta Pijet-Migoń i Piotr Migoń

Numery archiwalne „Sudetów”

Dostępne są pod adresem:

https://www.atutoficyna.pl/sudety